8 Μαρτίου 1908: «ΨΩΜΙ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ»
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ ΛΑΜΤΖΙΔΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΔΣΘ
ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ (8.3.2010)
ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΙΜΗΣ ΣΤΗΝ ΤΖΕΝΗ ΣΚΕΝΔΕΡΗ
Στις 8 Μαρτίου 1908 15.000 γυναίκες παρέλασαν μέσα από την Νέα Υόρκη απαιτώντας λιγότερες εργατοώρες, καλύτερο μισθό, δικαίωμα ψήφου και να σταματήσουν να απασχολούνται παιδιά σαν εργάτες.
Υιοθέτησαν το σύνθημα “Ψωμί και τριαντάφυλλα” («Bread and Roses»), με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Στη συνέχεια, παραθέτω μερικούς στίχους από το τραγούδι που έλεγαν εκείνες οι γυναίκες διαδηλώνοντας:
As we go marching, marching, we battle too for men,
ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ , ΠΡΟΧΩΡΑΜΕ , ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ,
For they are women’s children, and we mother them again.
ΓΙΑΤΙ ΚΙ ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ, ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΜΑΝΑΔΕΣ ΤΟΥΣ
Our lives shall not be sweated from birth until life closes;
ΦΤΑΝΕΙ ΠΙΑ ΔΕ ΘΑ ΙΔΡΩΝΟΥΜΕ ΣΕ ΟΛΗ ΜΑΣ ΤΗ ΖΩΗ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟΘΑΝΑΤΟ Hearts starve as well as bodies; give us bread, but give us roses.
ΟΙ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ ΘΕΛΟΥΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΟΜΑΧΙΑ ΜΑΣ ΤΡΟΦΗ , ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΨΩΜΙ, ΑΛΛΑ ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ!
Στις 8 Μάρτη 1910, δύο χρόνια μετά, η Clara Τ z etkin, διεθνής φυσιογνωμία του εργατικού και γυναικείου κινήματος, κατά τη διάρκεια του παγκόσμιου Συνεδρίου Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη, πρότεινε να καθιερωθεί “ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ” ενώ την ίδια μέρα ο βασιλιάς της Ισπανίας παρέχει στις γυναίκες το δικαίωμα φοίτησης στο Πανεπιστήμιο.
Κυρίες και κύριοι,
Αφιερώνουμε την ημέρα αυτή στις γυναίκες δικηγόρους, που καθημερινά δίνουν τη μάχη τους προσπαθώντας να συμφιλιώσουν τις ιδιαιτερότητες του φύλου τους με τις απαιτήσεις του επαγγέλματος.
Δεν είναι παράδοξος ο ισχυρισμός ότι σήμερα τουλάχιστον για τη Θεσσαλονίκη είναι «γένους θηλυκού». Από το συνολικό αριθμό των Δικηγόρων-μελών στο ΔΣΘ (6349) οι άνδρες είναι 2659 και οι γυναίκες 3690 δηλαδή το 41,80% είναι άνδρες και το 58,20 % είναι γυναίκες.
Ο ΔΣΘ αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες , τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η νέα μητέρα δικηγόρος έχει θέσει ως στόχο του την εξέταση δυνατότητας λειτουργίας ιδιόκτητου παιδικού σταθμού για τέκνα δικηγόρων, συμβολαιογράφων, υπαλλήλων δικηγορικού συλλόγου κλπ. Το θέμα έχει τεθεί στην ημερήσια διάταξη με α/α 14 και ελπίζουμε στο εγγύς μέλλον να ληφθεί η σχετική απόφαση και να δώσουμε σάρκα και οστά σε ένα όνειρο πολλών γενεών.
Σήμερα με τη μία ή την άλλη μορφή στη μία ή στην άλλη έκταση η Ελληνίδα μετέχει σε αυτό που λέγεται δημόσιος βίος, πράγμα το οποίο παλαιότερα δεν θεωρούταν αυτονόητο.
Για το δικαίωμα της ψήφου, που αποτελεί έκφραση της δυνατότητας συμμετοχής της Ελληνίδας στα κοινά αναφέρομαι στην ειδησεογραφία της εποχής.
Η εφημερίδα «Νέα Ημέρα», της 20.3.1928 από το οποίο πληροφορούμαστε τα επιστημονικά δεδομένα της εποχής για την άρνηση ψήφου για τις γυναίκες: «.Ορισμένα τινά Ελληνικά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας. Σχετικώς με το ίδιον τούτο θέμα διαπρεπέστατος επιστήμων είχεν άλλοτε αναπτύξει από του βήματος της Βουλής το επιστημονικώς πασίγνωστον, άλλως τε, γεγονός ότι πάν θήλυ διατελεί εις ανισόρροπον και έξαλλον πνευματικήν κατάστασιν ωρισμένας ημέρας εκάστου μηνός. Νεώτεραι και ακριβέστεραι έρευναι καταδείκνυσιν ότι ου μόνον ωρισμένας ημέρας, αλλά δι?όλου του μηνός τελούσιν άπαντα τα θήλεα εις πνευματικήν και συναισθηματικήν ανισορροπίαν, τινά μεν μετρίαν, τα πλείστα δε σφοδροτάτην και ακατάσχετον, άτε και παντοιοτρόπως εκδηλουμένην και κλιμακουμένην συν το χρόνω. Επειδή εν τούτοις, αι ημέραι αύται, δεν συμπίπτουν ως προς όλα τα θήλεα, είναι αδύνατον να ευρεθεί ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων, ώστε την ευτυχή εκείνην ημέραν να ορίζονται αι εκάστοτε εκλογαί. Η γυναικεία συνεπώς ψήφος είναι πράγμα επικίνδυνον, άρα αποκρουστέον.» ( !!!)
Από τότε, και μέσα σε 82 χρόνια πολλά πράγματα έχουν αλλάξει χάρη στους αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση.
Αναφέρομαι σε ιστορικούς σταθμούς στον αγώνα για τη γυναικεία χειραφέτηση:
Μία ιστορική στιγμή, όταν στο θεοκρατικό καθεστώς του Βυζαντίου, η Κασσιανή αμφισβήτησε το κύρος του αυτοκράτορα Θεόφιλου απαντώντας στη φράση: «Ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα!» διατύπωσε θαρραλέα την άποψη «Αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττονα»!
1. Στη Γαλλία στα πλαίσια της Eπανάστασης, περιλαμβάνεται ειδική ρήτρα για την ισότητα των δικαιωμάτων και το αίτημα ψήφου των γυναικών, ενώ λίγο νωρίτερα, το 1789 «Tο τετράδιο Παραπόνων των Γυναικών» από τη Φελισιτέ ντε Kεραλιό, και η «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Γυναικών» από την Oλέμπ ντε Γκουζ, το 1791, χρησιμεύουν ως εφαλτήρια προς αυτή την κατεύθυνση.
2. . Tο 1866 Άγγλος βουλευτής παρουσιάζει στο Kοινοβούλιο Yπόμνημα Γυναικών για δικαίωμα ψήφου.
3. O John Stuart Mill, γνωστός πολιτικός φιλόσοφος, σε βιβλίο του με το χαρακτηριστικό τίτλο: «Η υποδούλωση των Γυναικών» (1896) εισάγει ένα εργασιακό αίτημα: ισότητα στις αμοιβές, είσοδο σε όλα τα επαγγέλματα, νομική και πολιτική ισότητα.
4. Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Nέα Yόρκη, οι εργάτριες στα εργοστάσια υφαντουργίας και ιματισμού βρήκαν το κουράγιο και τη δύναμη και ξεσηκώθηκαν σε διαμαρτυρία. Για να διαδηλώσουν για τη μείωση των ωρών εργασίας από 16 σε 12, για ίσα μεροκάματα με τους άνδρες και για ανθρώπινες συνθήκες. Η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα.
5. το 1903 σχηματίστηκε η πρώτη γυναικεία οργάνωση πολιτικών διεκδικήσεων: Women’s Social and Political Union, (WSPU). Tις γυναίκες αυτής της Ένωσης οι Bρετανοί τις είπαν σουφραζέτες, δίνοντας και κάποια υποτιμητική απόχρωση στην ύπαρξή τους. Suffrage = δικαίωμα στην ψήφο.
6. Στην ίδια χώρα ωστόσο, το Mάρτη του 1908, σε μια εποχή που ο συνδικαλισμός ήταν απαγορευμένος, με την υποστήριξη του Eθνικού Γυναικείου Eργατικού Σωματείου, που είχε ιδρυθεί το 1903, ξέσπασαν απεργίες εναντίον της Leiserson And Company και της Triangle Waist Company, δυο από τις μεγαλύτερες εταιρίες στη Nέα Yόρκη. Για δεκατρείς εβδομάδες μέσα στο καταχείμωνο, γυναίκες μεταξύ 16 και 25 ετών διοργάνωσαν και συμμετείχαν σε πικετοφορίες σε καθημερινή βάση.
Στις 8 Mαρτίου οι διαδηλώσεις πήραν μαζικό χαρακτήρα και έμειναν στην ιστορία γνωστές σαν η «εξέγερση των 20.000». Xιλιάδες γυναίκες διαδήλωσαν στη Nέα Yόρκη απαιτώντας λιγότερες εργατοώρες, καλύτερο μισθό, δικαίωμα ψήφου και να σταματήσουν να απασχολούνται παιδιά σαν εργάτες. Yιοθέτησαν το σύνθημα «Ψωμί και τριαντάφυλλα» (Bread and Roses), με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.Ένας δικαστής είπε: «απεργείτε εναντίον του Θεού και της Φύσης, της οποίας ο πρώτος νόμος λέει ότι ο άνθρωπος κερδίζει το ψωμί του με τον ιδρώτα και τον κόπο του. Aπεργείτε εναντίον του Θεού». Aυτή η δήλωση προκάλεσε την οργή του George Bernard Shaw, που μαζί με άλλους Eυρωπαίους παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα στο εργατικό κίνημα της Aμερικής. Σε τηλεγράφημά του γράφει επί λέξει: «Πολύ όμορφα. H Mεσαιωνική Aμερική απολαμβάνει πάντα την ιδιαίτερη και προσωπική εμπιστοσύνη του Mεγαλοδύναμου».
7. Tο 1910 η Γερμανίδα σοσιαλίστρια Kλάρα Tσέτκιν, διεθνής αγωνιστική φυσιογνωμία του εργατικού και γυναικείου κινήματος, αναγνωρισμένη θεωρητικός της επανάστασης, που ανάγκασε τον Kάιζερ να την αποκαλέσει «πιο επικίνδυνη μάγισσα σε όλη την αυτοκρατορία», πρότεινε στη Δεύτερη Διεθνή Διάσκεψη Σοσιαλιστριών στην Kοπεγχάγη της Δανίας να καθιερωθεί η 8 του Mάρτη ως παγκόσμια μέρα της γυναίκας. Η πρόταση της Kλάρας Tσέτκιν δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί εξαιτίας του ξεσπάσματος, τέσσερα χρόνια αργότερα, του A? Παγκόσμιου Πολέμου.
Η Tσέτκιν μέσα από την εφημερίδα «Iσότητα», που έφτασε λίγο πριν τον πόλεμο να πουλάει 75.000 φύλλα, έδινε το στίγμα: «O στόχος των εργαζόμενων γυναικών δεν είναι ο ανταγωνισμός με τους άντρες αλλά να ενισχύσουν τη δύναμη της εργατικής τάξης. Xέρι – χέρι με τους άντρες της τάξης της, η γυναίκα της εργατικής τάξης παλεύει ενάντια στην καπιταλιστική κοινωνία».
8. Eίναι αξιοσημείωτο πως ο πρώτος γιορτασμός της μέρας της Γυναίκας έγινε το 1917 στη Pωσία. Η Pωσία βρίσκεται ήδη στον τρίτο χρόνο πολέμου, και η πείνα και η μιζέρια θερίζουν. Στις 8 του Mάρτη (23 Φλεβάρη με το παλιό ημερολόγιο), οι γυναίκες της Πετρούπολης κατεβαίνουν σε απεργία στις βιοτεχνίες της κλωστοϋφαντουργίας, αποφασισμένες να διεκδικήσουν «ψωμί και ειρήνη». Oι απεργίες απλώνονται σαν φωτιά, και 200 χιλιάδες εργάτες ενώνονται σε απεργίες με τις εργάτριες.
9. Η Oκτωβριανή Eπανάσταση μερικούς μήνες μετά οριοθετεί και καθιερώνει μια νέα εποχή για την εργατική τάξη: Eκτός από την καθιέρωση της 8ης του Mάρτη ως επίσημης αργίας ύστερα από πρόταση της Kολοντάι και τη σύμφωνη γνώμη του Λένιν, από τη νεαρή σοβιετική εξουσία μεταξύ άλλων αναγνωρίζεται η ισότητα ανδρών και γυναικών, καταργείται η πατρική και ανδρική εξουσία, αναγνωρίζεται το αυτόματο διαζύγιο, οι εκτρώσεις γίνονται ελεύθερες και δωρεάν, η παροχή αντισύλληψης επίσης δωρεάν, οργανώνονται κοινοτικά εστιατόρια, παιδικοί σταθμοί, πλυντήρια για να μειωθεί η εξάρτηση των γυναικών από τις «οικογενειακές δουλειές» που τις καθηλώνουν στο σπίτι. Mέσα σε λίγα μόνο χρόνια πραγματοποιούνται επιτεύγματα και αναγνωρίζονται δικαιώματα και αιτήματα, επιτρέποντας στη γυναίκα να αποβάλει τα βάρη του νοικοκυριού και να «μπορεί να κυβερνά» μέσα από τη συμμετοχή της στα σοβιέτ. Ο δε Μαρξ είχε υποστηρίξει ότι: «η κοινωνική πρόοδος μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια από τη θέση της γυναίκας σε μια δεδομένη κοινωνία».
10. Στην υπόλοιπη Ευρώπη μερικές χώρες από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισαν σταδιακά την επίσημη αναγνώριση του δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες: στη Φινλανδία το 1906, στη Νορβηγία του 1907-1909, στη Δανία το 1915, στη Γερμανία-Αυστρία-Τσεχοσλοβακία το 1918 (με την ήττα στον Α΄ Μεγάλο Πόλεμο), στη Σουηδία το 1919-21, στη Βρετανία το 1918 (με τη νικηφόρα λήξη του Πολέμου και πάντως ύστερα από 2584 
Υπομνήματα), και στις Η.Π.Α. το 1920.
11. Στην Ελλάδα το γυναικείο κίνημα είχε άλλα πρότυπα και άλλες αφορμές. Στη μνήμη του λαού υπήρχαν ηρωικές μορφές που πρωτοστάτησαν σε διάφορες φάσεις του Αγώνα για την Ανεξαρτησία: η Μπουμπουλίνα στον Αγώνα του 1821, οι Σουλιώτισσες νωρίτερα, η καπετάνισσα Περιστέρα στη Σιάτιστα του 1878. Το 1844 με την πραγματοποίηση της Α΄ Εθνοσυνέλευσης της χώρας, το Α΄ σύνταγμα που ψηφίστηκε, ορίζει ότι “οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου”. Όμως οι γυναίκες παρ΄ όλη τη σημαντική συμμετοχή τους στον αγώνα του 1821, δεν αποκτούν τα πολιτικά τους δικαιώματα. Έτσι, οι ελπίδες για μια αλλαγή της κοινωνικής θέσης της γυναίκας, χάνονται.
12. 1887 – 1888 Είναι η χρονιά που για πρώτη φορά στην Ελλάδα ακούγεται το θαρραλέο για την εποχή σύνθημα : “Ψήφος στη Γυναίκα” από το έντυπο η “Εφημερίδα των Κυρίων”, του “Συλλόγου Κυριών”. Συγκεκριμένα, στις 8 Μαρτίου του 1887 κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο από την πρώτη ελληνίδα φεμινίστρια, και πρώτη ελληνίδα δημοσιογράφο, την Καλλιρόη Σιγανού Παρρέν. Η Παρρέν διδάσκει στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο στην Ανδριανούπολη της Θράκης, απ? όπου ξεκινούν διάφορα φεμινιστικά κινήματα που σιγά σιγά έρχονται και προς την Αθήνα. Στα παρθεναγωγεία όμως μπορούν να φοιτήσουν μόνο κορίτσια από «καλές» και εύπορες οικογένειες.
13. Έτσι η Παρρέν ιδρύει το 1890 το Σχολείο της Κυριακής για τις αγράμματες και άπορες γυναίκες. Λίγο αργότερα όμως και στην Ελλάδα θα μπούμε στην αιματηρή πραγματικότητα του Α? Παγκοσμίου Πολέμου, των Βαλκανικών Πολέμων και θα φτάσουμε στο 1922, όπου ένα εκατομμύριο Μικρασιάτες πρόσφυγες θα αναζητήσουν καταφύγιο εδώ, και μαζί με τις ως επι το πλείστον άδειες τους αποσκευές, θα φέρουν μαζί τους ένα εξαιρετικά θετικό κύμα προοδευτικών ιδεών. Την ίδια χρονιά με το κείμενο που θεωρεί ότι είναι αδύνατον να ευρεθεί ημέρα πνευματικής ισορροπίας και ψυχικής γαλήνης όλων των θηλέων….», η Αύρα Θεοδωροπούλου, αντιπρόεδρος του «Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναικός» ζητά ψήφο γιατί
1.είμαστε και εμείς όπως και οι άντρες μέλη μιας δημοκρατίας που πρέπει να στηρίζεται στην ελεύθερη θέληση όλων των πολιτών ανδρών και γυναικών 2.η ψήφος είναι το ισχυρότερο μέσο με το οποίο μπορούμε να υποστηρίζουμε τα ιδιαίτερα συμφέροντά μας ως γυναίκες 3.όλοι οι νόμοι που αφορούν το παιδί ρυθμίζονται μέχρι σήμερα σύμφωνα με την αντρική αντίληψη 4.όλα τα οικονομικά ζητήματα που ψηφίζονται στην Βουλή συνδέονται άμεσα με την οικιακή οικονομία, 5.με τα πολιτικά δικαιώματα θα αποκτήσει η γυναίκα την αντίληψη της κοινωνικής ευθύνης.
14. Το 1921 ο πρωθυπουργός Γούναρης, υπόσχεται να προωθήσει το θέμα και στην Ελλάδα. Υποβάλλει αμέσως ανάλογη πρόταση στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση, αλλά η πρόταση δεν συγκεντρώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία της Βουλής. Οι αντιρρήσεις των ανδρών εκπροσώπων είναι ακόμα πολύ ισχυρές. Η πρόταση προκαλεί βίαιες συζητήσεις.
- Το 1924 η πρώτη Δημοκρατική Κυβέρνηση της Ελλάδας εισηγείται στην Εθνοσυνέλευση για αλλαγή της Νομοθεσίας περί Δήμων και Κοινοτήτων. Η Εθνοσυνέλευση αναγκάζει την Κυβέρνηση να αποσύρει την πρότασή της.
- Το 1928 πραγματοποιείται στις 18 του Μάρτη η πρώτη δημόσια συγκέντρωση για την ψήφο, στο Θέατρο Απόλλων.
- Ο Ελ. Βενιζέλος, το 1930 κάνει το πρώτο βήμα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών αλλά βάζει τόσο περιοριστικούς όρους που τελικά πρόκειται για ένα δώρο άδωρο διότι, όπως προβλεπόταν δικαίωμα είχαν: Μόνο για τις δημοτικές εκλογές, μόνο να εκλέγουν οι γυναίκες, όχι να εκλέγονται, μόνο για όσες ήξεραν γράμματα…δηλ. κοντά στο 20%, και μόνο για όσες είχαν ηλικία πάνω από 30 χρόνια..
15. Το 1934 οι γυναίκες καλούνται να ψηφίσουν στις Δημοτικές εκλογές αλλά ταυτόχρονα εμφανίζεται και η αποχή με κύριες αιτίες τις : δυσκολίες για την εγγραφή των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους κοινωνικές αντιλήψεις και τον μεγάλος αριθμός αναλφάβητων γυναικών Οι παραπάνω δυσκολίες είχαν ως αποτέλεσμα να μην εγγραφούν περισσότερες από 14.000 γυναίκες στους πρώτους εκλογικούς καταλόγους και να ψηφίσουν στις εκλογές του Φεβρουαρίου 12.000, εκ των οποίων οι 2.336 στην Αθήνα σε 6 χωριστά εκλογικά τμήματα και 9.500 περίπου στις επαρχίες.
- 1941 – 1945 Κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης η συμμετοχή των γυναικών επηρεάζει την Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) για να αναγνωρίσει τυπικά και νομικά την ισότητα γυναικών προς τους άνδρες. Το ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων που έχει χαρακτήρα προσωρινού συνταγματικού χάρτη, αναγνωρίζει για πρώτη φορά τα ίσα πολιτικά δικαιώματα των δύο φύλων και αναφέρει ρητά : “΄Όλοι οι ΄Έλληνες άνδρες και γυναίκες έχουν τα ίδια πολιτικά και αστικά δικαιώματα”. Στις εκλογές για το Εθνικό Συμβούλιο (23-4-1944, Κυβέρνηση του Βουνού) εκλέχτηκαν και γυναίκες ως εθνοσύμβουλοι: η Χρύσα Χατζηβασιλείου, η Μαρία Σβώλου, η Καίτη Νισυρίου-Ζεύγου, η Μάχη Μαυροειδή, η Φωτεινή Φιλιππίδη.
15. 1952. Ο νόμος 2159, κατοχυρώνει το δικαίωμα της γυναίκας όχι μόνο να εκλέγει, αλλά και να εκλέγεται στις Δημοτικές και Βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο οι γυναίκες δεν ψηφίζουν τον Νοέμβρη που γίνονται εκλογές, γιατί δεν έχουν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι.
16. Η Ελλάδα κατορθώνει να δώσει δικαίωμα ψήφου, ισότιμο με αυτό των ανδρών, στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Φεβρουαρίου του 1956. Η κοινωνία μας ανέδειξε την Ελένη Σκούρα ως πρώτη βουλευτή που ήταν υποψήφια του Συναγερμού. Σπουδαίο, επίσης, είναι ότι και το Κέντρο (όπως και άλλοι συνδυασμοί) σ’ αυτή την αναμέτρησή του είχε υποψήφια γυναίκα: την Ελένη Ζάννα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, στα 222 Εκλογικά Τμήματα από τα 225, ήταν τα παρακάτω:
- Ελένη Σκούρα, (Συναγερμός) 46.650.
- Ελένη Ζάννα (ΕΠΕΚ – Φιλελεύθεροι) 23.808.
- Ι. Πασσαλίδης (ΕΔΑ) 42.727.
Έτσι η ελληνική Βουλή απέκτησε την πρώτη βουλευτίνα της. Όταν μάλιστα, ο Πρόεδρος της Βουλής την προσφώνησε «κυρία βουλευτής», προκλήθηκε ειδική συζήτηση για την καθιέρωση του «σωστού» όρου για τις γυναίκες-μέλη του Κοινοβουλίου, που προβλεπόταν να πληθύνουν.
Η Ελένη Σκούρα τότε δήλωνε :«Είμαι βαθύτατα συγκεκινημένη από την νίκην, που επετεύχθη ύστερα από ένα σκληρόν αγώνα. Η σκέψις μου στρέφεται με μεγάλην ευγνωμοσύνην προς τον στρατάρχην Παπάγον και τους συνεργάτας του. Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».
Έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής : «Πώς έγινεν η εκλογή». Σύμφωνα με ανταποκριτή της εφημερίδας Τα Νέα “Οι Θεσσαλονικείς, και γενικώτερον οι ψηφοφόροι του Νομού Θεσσαλονίκης, είχαν πρώτοι χθες εξ όλων των Ελλήνων την τιμήν να ψηφίσουν και να αγωνισθούν διά την ανάδειξιν γυναικός εις το βουλευτικόν αξίωμα, κατόπιν της υποδείξεως γυναικών, ως επισήμων υποψηφίων υπό του Ελληνικού Συναγερμού και των συνεργαζομένων κομμάτων ΕΠΕΚ – Φιλελευθέρων.
17. 1956 Η πρώτη γυναίκα υπουργός. Είναι η Λίνα Τσαλδάρη, υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, βουλευτής του Κόμματος της Ε.Ρ.Ε.
Επίσης εκλέγεται στην Κέρκυρα η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος. 1964, 12 χρόνια μετά το 1952 εκλέγονται 135 γυναίκες δημοτικοί σύμβουλοι. 1978. Στις εκλογές αυτές εκλέχθηκαν 337 γυναίκες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Μια σημαντική διαφορά από τις εκλογές του 1964, αλλά καθόλου ικανοποιητική για τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το μισό και περισσότερο τμήμα του εκλογικού σώματος. Ωστόσο, ο αγώνας ενάντια στη δικτατορία και οι ιδέες του γυναικείου κινήματος, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση του γυναικείου πληθυσμού.
Δεν πρέπει να λησμονούμε μία ακόμη Ελληνίδα πρωτοπόρο, την Ιωάννα Στεφανόπολη τη πρώτη Ελληνίδα που έγινε δεκτή από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αλλά και τις ΗΛΕΚΤΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ (το πτώμα της βρέθηκε στους δρόμους της Αθήνας φρικτά παραμορφωμένο στις 26 Ιουλίου 1944), ΗΡΩ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ( 5 του Σεπτέμβρη 1944 εκτελέστηκε στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής).
Αλλά αφού αναφερόμαστε στη νομική επιστήμη, είμαι υποχρεωμένος να αναφερθώ και σε μία πρωτοπόρο στο χώρο της δικηγορίας, μία γυναίκα που αντιπαρήλθε όλες τις προκαταλήψεις , έδινε τις μάχες της στα ποινικά ακροατήρια υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα των πελατών της, θυσίαζε την προσωπική της ζωή και τη ψυχαγωγία για το καθήκον, για το επάγγελμα, για τη δικηγορία.
Η κυρία ΣΚΕΝΔΕΡΗ γράφτηκε στο ΔΣΘ ως μέλος του το 1952 και αποχώρησε το 2003. Από φτωχή οικογένεια, εγγονή του οπλαρχηγού και βουλευτή Κορυτσάς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΚΕΝΔΕΡΗ, που πέτυχε στις εξετάσεις στον Άρειο Πάγο στην πρώτη πεντάδα.
Στο τέλος της σταδιοδρομίας της, σύμφωνα και με το χαρακτήρα της, προέβη σε μία γενναιόδωρη πράξη για το Σύλλογο μας, για έναν ευγενή σκοπό, κάτι που είναι σπάνιο για τις ημέρες μας, για την εποχή μας.
Για το λόγο αυτό πάντοτε η ΕΥΓΕΝΙΑ (ΤΖΕΝΗ) ΣΚΕΝΔΕΡΗ θα απολαμβάνει τιμή από το Σύλλογό της, και η παρούσα διοίκηση δεν θα σταματήσει να την τιμά αναγνωρίζοντας την ανιδιοτέλεια και την αγάπη της για τους συναδέλφους και μάλιστα όσους βρίσκονται σε κατάσταση αδυναμίας λόγω «ηλικίας».
Κυρίες και κύριοι,
Η σημερινή εκδήλωση είναι αφιερωμένη στη ΓΥΝΑΙΚΑ, η οποία είτε υφάντρια των αρχών του 20ου αιώνα, είτε επιστήμονας και επαγγελματίας, είτε βουλευτίνα, είτε αιρετή της αυτοδιοίκησης, είτε μητέρα, είτε σύντροφος, είτε διατρέχοντας μοναχική πορεία, μέσα αντίξοες και άνισες συνθήκες, ενάντια σε παραδοσιακές αντιλήψεις και πρακτικές ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ να συμφιλιώσει τις απαιτήσεις που της επιβάλλουν ο κοινωνικός της ρόλος και η θέση της με τις πολλαπλές της ιδιότητες.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλες εσάς.