Ο Πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Δημήτρης Βερβεσός, υπέβαλε αίτημα στον Υπουργό Εσωτερικών, Μάκη Βορίδη, για την άμεση εφαρμογή των διατάξεων που προβλέπουν την πρόσληψη δικηγόρων με αναπηρία στο δημόσιο τομέα καθώς και για κατ’ ιδίαν συνάντηση, προκειμένου να εκτεθούν οι θέσεις και απόψεις του δικηγορικού σώματος επί ενός πολύ σοβαρού προβλήματος, που αφορά μια ιδιαίτερη και κοινωνικά ευαίσθητη κατηγορία πολιτών και συναδέλφων.
Το αίτημα καθίσταται επιτακτικό και επείγον αφ’ ενός λόγω της συνταγματικά και νομοθετικά επιβεβλημένης υποχρέωσης πρόνοιας και υποστήριξης των ΑμεΑ μεταξύ άλλων και στην ένταξη στην αγορά εργασίας, και αφ’ ετέρου διότι παρότι οι ειδικές διατάξεις των Ν. 1648/1986, Ν.2643/1998, Ν.4440/2016, Ν.4611/2019 και Ν.4765/2021 επιβάλλουν την υποχρεωτική πρόσληψη δικηγόρων με αναπηρία, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί καμία τέτοια προκήρυξη, με αποτέλεσμα ο νόμος να έχει καταστεί γράμμα κενό και οι συνάδελφοι ΑμεΑ να στερούνται της προστασίας που ο νόμος τους παρέχει.
Το πλήρες κείμενο του αιτήματος έχει ως εξής:
Αξιότιμε Κύριε Υπουργέ,
Όπως είναι γνωστό, το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ειδικές πρόνοιες για τα άτομα με Αναπηρία. Σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 6 του Συντάγματος «Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και την συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας».
Με το άρθρο 22 του Συντάγματος θεμελιώνεται το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία στην εργασία και η προστασία της εργασίας που παρέχουν. Εν γένει, ρυθμίζεται η παροχή της εργασίας, οι συνθήκες απασχόλησης, η αμοιβή, οι προαγωγές, η εκπαίδευση στην εργασία και όλο το καθεστώς της παροχής εργασίας από τα ΑμεΑ, υπό την έννοια ότι απαγορεύονται διακρίσεις στα παραπάνω θέματα σε βάρος των ΑμεΑ εξαιτίας της αναπηρίας τους.
Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, που υπογράφηκε στη Νέα Υόρκη στις 30 Μαρτίου 2007 και κυρώθηκε με τον Νόμο 4074/2012 ΦΕΚ 88/Α/11-4-2012 από το Ελληνικό Κράτος, το άρθρο 4 παρ. 1 και 1α αναφέρει ρητά ότι τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν και να προάγουν την πλήρη υλοποίηση όλων των ανθρωπινών δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών για όλα τα άτομα με αναπηρίες, χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους βάσει αναπηρίας.
Προς το σκοπό αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να υιοθετούν όλα τα κατάλληλα νομοθετικά, διοικητικά και άλλα μέτρα, για την εφαρμογή των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται με την παρούσα Σύμβαση. Όσον αφορά δε τα άτομα με αναπηρία, τα οποία ασκούν το δικηγορικό επάγγελμα, έχει εκδοθεί μία σωρεία νομοθετημάτων η οποία προβλέπει την υποχρεωτική πρόσληψή τους στους δημόσιους φορείς. Από το έτος 1986 έως σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστος ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται οι προσλήψεις αυτές.
Για τα άτομα με Αναπηρίες, τα οποία ασκούν το δικηγορικό επάγγελμα, έχουν εκδοθεί σωρεία νομοθετημάτων (Ν. 1648/1986, Ν.2643/1998, Ν.4440/2016, Ν.4611/2019 και Ν.4765/2021) που προβλέπουν την υποχρεωτική πρόσληψή τους στους δημόσιους φορείς. Αρχικά με τον Νόμο 1648/1986 (ΦΕΚ 147/Α/2-10-1986) Άρθρο 2 Παράγραφος 7 προβλεπόταν ότι «Οι φορείς του δημόσιου τομέα κατά την έννοια της παρ. 6 του Άρθρου 1 του Ν. 1256/1982 εκτός από αυτούς που περιλαμβάνονται στις περιπτώσεις α΄γ΄και ζ΄ υποχρεούνται να προσλαμβάνουν ένα δικηγόρο από τα προστατευόμενα πρόσωπα του νόμου αυτού εφόσον απασχολούν περισσότερους από τρεις δικηγόρους και οι λειτουργικές καθώς και οι οικονομικές τους δυνατότητες το επιτρέπουν.
Οι υπόχρεοι φορείς της κατηγορίας αυτής ορίζονται με απόφαση του αρμόδιου Νομάρχη». Στην συνέχεια εκδόθηκε ο Νόμος 2643/1998 (ΦΕΚ 220/Α/28-09-1998) Άρθρο 2 Παράγραφος 6 ο οποίος προέβλεπε τα εξής:
Οι φορείς του δημόσιου τομέα που αναφέρονται στην παράγραφο 8 υποχρεούνται να προσλαμβάνουν ως δικηγόρους προστατευόμενα πρόσωπα του άρθρου 1, σε ποσοστό 8% επί του συνολικού αριθμού των δικηγόρων που απασχολούνται στη νομική τους υπηρεσία. Η κατανομή του ποσοστού αυτού στις κατηγορίες των προστατευόμενων προσώπων γίνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1. Με τον Νόμο 4440/2016 (ΦΕΚ 224/Α/02-12-2016) Άρθρο 25 παράγραφος 8 επιχειρήθηκε να δοθεί μια λύση σχετικά με τον τρόπο πρόσληψης των ατόμων με Αναπηρία βάζοντας το ΑΣΕΠ να διενεργεί την διαδικασία πρόσληψης σε ανοιχτές θέσεις εργασίας συμπεριλαμβανομένων ΕΣΦΑΛΜΕΝΑ και των δικηγόρων. Το κείμενο του Νόμου έχει ως εξής: Οι δημόσιες υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ και β΄ βαθμού και οι φορείς του δημόσιου τομέα που αναφέρονται στην παρ. 8 του άρθρου 2 του Ν. 2643/1998 (Α΄ 220) υποχρεούνται να προσλαμβάνουν: α) στο ογδόντα τοις (80%) των κενών θέσεων τηλεφωνητών και υπαλλήλων παροχής πληροφοριών, τυφλούς πτυχιούχους των σχολών εκπαίδευσης τυφλών τηλεφωνητών που υπάγονται στην εποπτεία των Υπουργείων Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και κάθε άλλης δημόσιας αρχής, β) έναν δικηγόρο με αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας πενήντα τοις εκατό (50%) τουλάχιστον, εφόσον απασχολούν περισσότερους από πέντε (5) δικηγόρους.
Οι θέσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ προκηρύσσονται από το Α.Σ.Ε.Π. Αν δεν καλυφθεί το σύνολο των διατιθεμένων θέσεων τηλεφωνητών και υπαλλήλων παροχής πληροφοριών από τους υποψήφιους τυφλούς πτυχιούχους των σχολών εκπαίδευσης τυφλών τηλεφωνητών, προκηρύσσονται εκ νέου οι ανωτέρω θέσεις και, αν δεν καλυφθούν και με τη δεύτερη προκήρυξη από τους υποψήφιους τυφλούς πτυχιούχους των σχολών εκπαίδευσης τυφλών τηλεφωνητών, καλύπτονται από τα πρόσωπα των περιπτώσεων γ΄ και δ΄ της παραγράφου 6 κατά σειρά προτεραιότητας, εφόσον διαθέτουν πτυχίο πληροφορικής αντίστοιχης βαθμίδας.
Αν δεν καλυφθεί το σύνολο των διατιθεμένων θέσεων δικηγόρων από τα πρόσωπα της περίπτωσης γ΄ καλύπτονται από τα πρόσωπα της περίπτωσης δ΄ της παραγράφου 6 αντίστοιχα. Το έτος 2017 εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση Αριθ.ΔΙΠΑΑΔ/Φ.ΕΠ.1/570/οικ.3824 (ΦΕΚ 272/Β/06-02-2017), στην οποία προβλεπόταν :
«Δικηγόροι με αναπηρία Οι Δικηγόροι με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον υποψήφιοι αυτής της κατηγορίας που προσλαμβάνονται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 14 του νόμου 2190/1994 όπως ισχύει απαιτείται να προσκομίζουν πιστοποιητικό από ΚΕΠΑ (Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας) σε ισχύ με το οποίο προσδιορίζεται η πάθηση η βλάβη και το ποσοστό αναπηρίας».
Με τον Νόμο 4611/2019 (ΦΕΚ 73/Α/17-05-2019) Άρθρο 73 παράγραφος 11, προβλεπόταν ότι «Οι φορείς του δημόσιου τομέα που αναφέρονται στην παράγραφο 13 υποχρεούνται να προσλαμβάνουν ως δικηγόρους προστατευόμενα πρόσωπα του άρθρου 1, σε ποσοστό οκτώ τοις εκατό (8%) επί του συνολικού αριθμού των δικηγόρων που απασχολούνται στη νομική τους υπηρεσία.
Η κατανομή του ποσοστού αυτού στις κατηγορίες των προστατευόμενων προσώπων γίνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1». Τέλος, ψηφίστηκε ο Νόμος 4765/2021 (ΦΕΚ 6/Α/15-01-2021), στην παράγραφο 3 του άρθρου 6 προβλέπεται ότι οι φορείς του άρθρου 2 υποχρεούνται να προσλαμβάνουν: α) στο ογδόντα τοις εκατό (80%) των κενών θέσεων τηλεφωνητών και υπαλλήλων παροχής πληροφοριών, τυφλούς πτυχιούχους των σχολών εκπαίδευσης τυφλών τηλεφωνητών που υπάγονται στην εποπτεία των Υπουργείων Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Παιδείας και Θρησκευμάτων και κάθε άλλης δημόσιας αρχής. β) έναν δικηγόρο με αναπηρία, με ποσοστό αναπηρίας πενήντα τοις εκτατό (50%) τουλάχιστον, εφόσον απασχολούν περισσότερους από πέντε (5) δικηγόρους.
Οι θέσεις της περ. β΄ προκηρύσσονται σύμφωνα με τις ισχύουσες περί δικηγόρων διατάξεις. Μέχρι σήμερα όμως, δεν έχει εκδοθεί ποτέ προκήρυξη για Δικηγόρους με Αναπηρία.
Κύριε Υπουργέ,
Λόγω της μείζονος κοινωνικής σημασίας του ζητήματος, σας ζητούμε την άμεση επίλυση του άνω ζητήματος, που αφορά μια ιδιαίτερη και κοινωνικά ευαίσθητη κατηγορία πολιτών και συναδέλφων και στο δικαίωμά τους στην εργασία και τη συνάντηση μαζί σας, είτε δια ζώσης είτε άλλως μέσω τηλεδιάσκεψης, για να ακούσετε τις θέσεις και τις απόψεις μας επί του άνω πολύ σοβαρού αυτού κοινωνικά προβλήματος.
Με τιμή
Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Κ. Βερβεσός