Οι «φθηνότεροι» δικηγόροι της Ευρώπης
Ερευνα της Κομισιόν για την Ελλάδα
Του Γιαννη Eλαφρου
Εντυπωσιακή είναι η εικόνα που αποκαλύπτει μεγάλη πανευρωπαϊκή μελέτη για το κόστος των νομικών υπηρεσιών και τα επίπεδα των δικηγορικών αμοιβών, που φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα η «Κ» και δίνει νέο υλικό στη συζήτηση για τα «κλειστά επαγγέλματα». Τι αποκαλύπτει η εν λόγω μελέτη; Πρώτον, ότι οι δικηγορικές αμοιβές στην Ελλάδα βρίσκονται σε μέτρια επίπεδα. Δεύτερον, ότι η αναλογία δικηγόρων στη χώρα μας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, μετά την Κύπρο. Τρίτον και σημαντικότερο, ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης (μεταξύ αυτών και σε Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία κ.λπ.) υπάρχει καθορισμός δικηγορικών αμοιβών, κυρίως από την κυβέρνηση. Τα ευρήματα της μελέτης, που ύστερα από παραγγελία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διεξήγαγε η βελγική νομική εταιρεία DBB, συνηγορούν στις αντιδράσεις των Ελλήνων δικηγόρων για την κυβερνητική πολιτική, η οποία –στο πλαίσιο του Μνημονίου– επιδιώκει την κατάργηση της καθορισμένης ελάχιστης αμοιβής (γραμμάτιο).
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με αυτόν τον τρόπο θα φθηνύνουν οι δικηγορικές υπηρεσίες, τις οποίες βεβαίως επιβάρυνε με ΦΠΑ. Η μελέτη όμως τοποθετεί τις αμοιβές των Ελλήνων δικηγόρων στα μέσα επίπεδα των Ευρωπαίων συναδέλφων τους, μαζί με άλλες επτά χώρες (Πορτογαλία, Ουγγαρία, Εσθονία, Βέλγιο κ.λπ.). Οσον αφορά την αναλογία των δικηγόρων, η Ελλάδα των 34.000 δικηγόρων διαθέτει 307 δικηγόρους ανά 100.000 κατοίκους, αναλογία που ξεπερνά μόνο η Κύπρος (319). Υψηλές αναλογίες παρουσιάζουν επίσης η Ιταλία (259), η Ισπανία (259) και η Ιρλανδία (229). Η μελέτη, ωστόσο, σημειώνει ότι «δεν υπάρχουν προφανείς συνδέσεις μεταξύ του αριθμού των δικηγόρων και του ποσού των αμοιβών».
Καθορισμένες
Επίσης καταρρίπτει και τον άλλο μεγάλο μύθο, ότι δηλαδή η θέσπιση κατώτερης αμοιβής αποτελεί μια ιδιομορφία της Ελλάδας. Σε πολλές χώρες της Ε.Ε. υπάρχει ρύθμιση των δικηγορικών αμοιβών, είτε από την κυβέρνηση είτε από τους δικηγορικούς συλλόγους. Συγκεκριμένα, με κυβερνητικές αποφάσεις ρυθμίζεται μέρος των αμοιβών των δικηγόρων, μεταξύ άλλων, σε Αυστρία, Τσεχία, Γερμανία, Ιταλία κ.α.,ενώ σε Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρο και Σλοβενία υπάρχει ρύθμιση από τους Δικηγορικούς Συλλόγους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα ελεύθερης διαπραγμάτευσης μεταξύ δικηγόρων και πελατών, η οποία συνήθως αφορά αμοιβές υψηλότερες από τις καθορισμένες. Επίσης, σε αρκετά κράτη, η ρύθμιση αφορά μέρος της αμοιβής –συχνά όχι το μεγαλύτερο– του δικηγόρου. Η ευρύτατη διάδοση των ρυθμισμένων αμοιβών παρατηρείται παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 12 χρόνια υπήρξε άρση των ελέγχων σε Ολλανδία, Βέλγιο, Δανία και Ιταλία, όπου όμως υπάρχει δικαστική διαμάχη για το θέμα.
«Η συγκεκριμένη έρευνα έρχεται να αποκαλύψει το κίβδηλο εκμαγείο των όψιμων εν Ελλάδι “εραστών” του νεοφιλελευθερισμού, καταδεικνύοντας ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ε.Ε. εφαρμόζονται συστήματα ελάχιστης κατώτατης δικηγορικής αμοιβής υποχρεωτικά εκ του νόμου. Μεταξύ αυτών είναι και η Γερμανία, η ατμομηχανή της Ευρώπης, χωρίς να έχουν δημιουργηθεί καθυστερήσεις στην οικονομική ανάπτυξή της», τονίζει στην «Κ» ο κ. Δημήτρης Βερβεσός, αντιπρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
Αλλά και σε αρκετές από τις χώρες της Ε.Ε., που δεν υπάρχουν δεσμευτικά καθορισμένες τιμές, στην περίπτωση που δεν επέλθει συμφωνία μεταξύ πελάτη και δικηγόρου για το ύψος της αμοιβής, υπάρχουν θεσπισμένες αμοιβές και εγγυήσεις.
Στη Γαλλία υπάρχει προγραμματισμός για τις αμοιβές των δικηγόρων (για υποθέσεις του Πρωτοδικείου ή του Εφετείου), αν και συνήθως «προτιμούν υψηλότερες ελεύθερες αμοιβές». Στη Γερμανία, οι δικηγορικές αμοιβές είναι καθορισμένες. Στην Αυστρία ορίζονται με βάση την κυβερνητική πράξη τιμολόγησης. Στη Μάλτα ρυθμίζονται από τον Κώδικα Οργανισμού Πολιτικών Διαδικασιών και από αποφάσεις δικαστηρίων. Στη Λεττονία προβλέπεται προγραμματισμός των αμοιβών από το υπουργικό συμβούλιο, κάτι που δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα. Στην Κύπρο, οι αμοιβές καθορίζονται από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όταν τα εμπλεκόμενα μέρη δεν μπορούν να φτάσουν σε συμφωνία. Στη Σλοβενία ορίζονται από τον δικηγορικό σύλλογο, με συμφωνία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Με γραπτή συμφωνία των δύο μερών μπορεί να είναι μεγαλύτερες.
Στη Λιθουανία, υπάρχει διαπραγμάτευση μεταξύ πελάτη και δικηγόρου. Σε περίπτωση μη συμφωνίας, το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει υιοθετήσει συστάσεις αμοιβών που συναρτώνται με τον κατώτερο μισθό. Το ίδιο περίπου ισχύει και στην Τσεχία, με θεσμοθετημένη «ταρίφα» νομικών υπηρεσιών. Στην Ουγγαρία, οι αμοιβές καθορίζονται από τα εμπλεκόμενα μέρη, αλλιώς ορίζει το δικαστήριο. Στη Σλοβακία, εάν δεν έρθουν σε συμφωνία τα δύο μέρη, υπάρχει ρύθμιση από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Στη Φινλανδία, οι τιμές είναι «ανοιχτές», αν και ο Δικηγορικός Σύλλογος έχει δώσει ορισμένες οδηγίες, οι οποίες όμως δεν ακολουθούνται. Στη Ρουμανία, οι δικηγόροι είναι ελεύθεροι να ζητούν την αμοιβή τους, εντός κριτήριων που έχουν τεθεί από τη νομοθεσία.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 12-9-2010
